War for talent

De gastvrijheidssector lijkt overvallen door het steeds nijpender wordend personeelstekort. Het is evident dat door de Covid pandemie urgentie aan het vraagstuk is toegevoegd.

Afgelopen week mocht ik virtueel aanwezig zijn bij de Toerisme Top in Winterswijk. Een van de deelsessies ging over de “Uitdagingen op de arbeidsmarkt”. Vooral anekdotisch en weinig analyse. Verder viel op dat allerhande begrippen door elkaar werden gebruikt. Human Capital = Arbeidsmarkt = Personeelsvoorziening = Arbeidsvoorwaarden?

De sector lijkt maar moeilijk tot een meer strategisch perspectief te komen. Alle analyses aan de tafel vonden plaats vanuit het perspectief van de sector. Heel kort een duiding dat de sector wellicht niet kan groeien door het personeelstekort. Dat was het enige meer strategische perspectief. Niemand kon of wilde naar een perspectief waarin de sectorproblemen vanuit een groter kader werden bezien.

De competitie op de markt van producten en diensten wordt steeds meer verplaatst naar de arbeidsmarkt en de “war for talent”. Iedereen vist daarbij in dezelfde vijver. De gastvrijheidssector heeft daarnaast nog specifieke eigen problemen. Een matig imago, weinig carrièremogelijkheden, weinig ruimte voor arbeidsbesparende innovaties, seizoengebonden etc. Individuele ondernemers komen nauwelijks verder dan gratis eten, een incidenteel medewerkersfeest of een jaarlijks uitstapje. Ergens zag ik deze zomer een aanbod aan sollicitanten om familie tegen een gereduceerd tarief te laten eten. Gekker moet het niet worden. Medewerkers willen echte banen, met genoeg uren en zekerheid, voor een concurrerend loon en iets van ontwikkelingsmogelijkheden.

De georganiseerde ondernemers komen niet tot relevante strategische antwoorden. Alle leden, met name de meest militante, moeten tevreden worden gehouden. Er is sprake van een structureel overaanbod. Door de deregulering kan iedereen overal een initiatief beginnen en dat gebeurt dan ook. Probleem is dat misschien wel 20% tot 25% van dit aanbod van een matige of onvoldoende kwaliteit is en een marginaal bestaan heeft. Daarbij is de operationele winst onvoldoende of staat voortdurend onder druk. Echter al deze initiatieven halen gasten en daarmee omzet en winst weg bij de gezonde bedrijven en slurpen het beschikbare arbeidspotentieel op. Het is de hoogste tijd voor een drastische sanering van het aanbod. In feite vindt er nu een zachte sanering plaats doordat ieder bedrijf zijn beschikbare capaciteit terugschroeft. Minder dagen open, minder tafels, minder bezoekers toelaten, etc. Alles om met het beschikbare personeel nog wel te presteren. Zachte heelmeesters maken stinkende wonden. Levensvatbare bedrijven komen hierdoor structureel en onnodig in de problemen.

Waar door Covid een hausse aan faillissementen werd verwacht zijn door de steunmaatregelen juist allerhande marginale bedrijven kunstmatig in leven gehouden. Door de exploderende binnenlandse vraag de komende 2 jaar, wordt de kwestie opnieuw gemaskeerd. Als de sector niet snel zijn zelfreinigend vermogen weet te mobiliseren dan zal de “war for talent” worden verloren. De uitstroom zal doorgaan en mogelijke nieuwe instroom zal moeilijk of niet zijn weg naar de sector vinden. Dan helpen zelfs geen hogere lonen, betere arbeidstijden of feestjes meer.